Na początek garść faktów historycznych. Według kronikarza Jana Długosza pierwszy romański kościół wybudowany w tym miejscu, został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża w latach 1221-1222. Wcześniej stała tutaj świątynia drewniana. Nowa budowla nie przetrwała jednak długo. Została zniszczona podczas najazdów tatarskich. W latach 1290-1300 wzniesiono nowy, wczesnogotycki kościół, który z biegiem lat znacznie przebudowano, dzięki czemu dziś możemy oglądać jedną z najpiękniejszych budowli sakralnych w Polsce, uznanych w 1963 za Bazylikę. Gotycki kościół może przytłoczyć różnorodnością zdobień, dlatego podpowiadamy, na co trzeba zwrócić uwagę, podczas zwiedzania.
Tuż przed wejściem do świątyni uwagę zwracają dwie wieże. Jedna z nich ma wysokość 69 metrów i zawieszono na niej aż 5 dzwonów, z czego cztery liturgiczne są jednym z największych zespołów dzwonów średniowiecznych w Polsce. Druga wieża, zwana Hejnalicą, mierzy 82 metry. To właśnie stąd co godzinę odgrywany jest słynny Hejnał, na który czekają setki zgromadzonych na Placu Mariackim turystów i mieszkańców Krakowa. Spójrzmy w górę i rzućmy okiem na górujące nad miastem wieże kościoła, a następnie skierujmy się do wejścia. Prowadzi do niego barokowa kruchta, która powstała w latach 1750-1753. Naśladuje ona kaplicę Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Po przekroczeniu progu naszym oczom ukarze się bogactwo wzorów, autorstwa mistrzów sztuki. W oknach prezbiterium zobaczyć można rzeźby, tworzące zespoły symbolizujące piekło i niebo. Dostrzeżemy także 21 figur z połowy XIV wieku, będących przedstawieniami grzechów i cnót. Szczególnego charakteru nadaje także sklepienie gwiaździste. Uwagę zwraca polichromia wewnątrz prezbiterium, zaprojektowana przez samego Jana Matejkę, z którym współpracowali, m.in. Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański, Antoni Gramatyka, Edward Lepszy i Stanisław Bańkiewicz. Niegdyś w oknach były witraże. Do dziś przetrwało jednak tylko 120 średniowiecznych pól witrażowych w 3 oknach. Pozostałe pochodzą z XIX wieku. Patrząc na północ zobaczymy dzieło Józefa Mehoffera, a na południe – Stanisława Wyspiańskiego. Ważnym okresem nie tylko dla świątyni, ale – jak się okazuje dzisiaj – także dla Krakowa, były lata 1477-1489, kiedy to powstało rzeźbiarskie arcydzieło późnego gotyku – misternie wykonany ołtarz główny, dłuta Wita Stwosza. Najlepiej zatrzymać się przy nim na nieco dłużej, aby objąć wzrokiem wszystkie szczegóły słynnego projektu. Znany rzeźbiarz jest także autorem kamiennego krucyfiksu w barokowym ołtarzu Krzyża Świętego. Następnie zwróćmy uwagę na nawę główną o długości 28 metrów, zdobioną polichromią Jana Matejki. W ścianie zachodniej widniej okno z witrażem, przedstawiającym sceny z życia Marii, proroków Starego Testamentu i Drzewo Jessego. To dzieło wspomnianych już: Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. Kontynuując wycieczkę, zatrzymajmy się przy każdej z kaplic, poświeconych: św. Antoniemu - zwaną Kaplicą Złoczyńców, gdyż właśnie tutaj często spędzali noce przestępcy skazani na śmierć – Matce Boskiej Loterańskiej, św. janowi Chrzcicielowi, św. Wawrzyńcowi, Przemienieniu Pańskiemu, Matki Boskiej Częstochowskiej, św. Łazarzowi, św. Walentemu, św. Janowi Nepomucenowi, Michałowi Archaniołowi i Aniołom Stróżom.
Kościół Mariacki, a właściwie Kościół archiprezbiterialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się przy północno wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim. Turyści indywidualni i grupy zorganizowane mogą zwiedzać kościół codziennie, w godzinach, kiedy w świątyni nie są odprawiane nabożeństwa. W dni powszednie możliwe jest to w godzinach od 11:30 do 18:00. Wycieczkę najlepiej zaplanujmy tak, aby zdążyć na uroczyste otwarcie Ołtarza Wita Stwosza, które następuje o 11:50. W niedziele i święta kościół można oglądać po zakończeniu mszy, czyli od godziny 14 do 18. Zwiedzać można połowę kościoła wraz z prezbiterium i głównym ołtarzem. Należy wykupić bilet wstępu. Normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 5 zł. Druga część kościoła udostępniana jest bezpłatnie wszystkim wiernym, którzy chcieliby pomodlić się przed wystawionym w monstrancji Najświętszym Sakramentem lub wyspowiadać. Na wieży hejnałowej obecnie trwa remont, dlatego jest ona chwilowo zamknięta dla turystów.
Na początek garść faktów historycznych. Według kronikarza Jana Długosza pierwszy romański kościół wybudowany w tym miejscu, został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża w latach 1221-1222. Wcześniej stała tutaj świątynia drewniana. Nowa budowla nie przetrwała jednak długo. Została zniszczona podczas najazdów tatarskich. W latach 1290-1300 wzniesiono nowy, wczesnogotycki kościół, który z biegiem lat znacznie przebudowano, dzięki czemu dziś możemy oglądać jedną z najpiękniejszych budowli sakralnych w Polsce, uznanych w 1963 za Bazylikę. Gotycki kościół może przytłoczyć różnorodnością zdobień, dlatego podpowiadamy, na co trzeba zwrócić uwagę, podczas zwiedzania.
Tuż przed wejściem do świątyni uwagę zwracają dwie wieże. Jedna z nich ma wysokość 69 metrów i zawieszono na niej aż 5 dzwonów, z czego cztery liturgiczne są jednym z największych zespołów dzwonów średniowiecznych w Polsce. Druga wieża, zwana Hejnalicą, mierzy 82 metry. To właśnie stąd co godzinę odgrywany jest słynny Hejnał, na który czekają setki zgromadzonych na Placu Mariackim turystów i mieszkańców Krakowa. Spójrzmy w górę i rzućmy okiem na górujące nad miastem wieże kościoła, a następnie skierujmy się do wejścia. Prowadzi do niego barokowa kruchta, która powstała w latach 1750-1753. Naśladuje ona kaplicę Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Po przekroczeniu progu naszym oczom ukarze się bogactwo wzorów, autorstwa mistrzów sztuki. W oknach prezbiterium zobaczyć można rzeźby, tworzące zespoły symbolizujące piekło i niebo. Dostrzeżemy także 21 figur z połowy XIV wieku, będących przedstawieniami grzechów i cnót. Szczególnego charakteru nadaje także sklepienie gwiaździste. Uwagę zwraca polichromia wewnątrz prezbiterium, zaprojektowana przez samego Jana Matejkę, z którym współpracowali, m.in. Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański, Antoni Gramatyka, Edward Lepszy i Stanisław Bańkiewicz. Niegdyś w oknach były witraże. Do dziś przetrwało jednak tylko 120 średniowiecznych pól witrażowych w 3 oknach. Pozostałe pochodzą z XIX wieku. Patrząc na północ zobaczymy dzieło Józefa Mehoffera, a na południe – Stanisława Wyspiańskiego. Ważnym okresem nie tylko dla świątyni, ale – jak się okazuje dzisiaj – także dla Krakowa, były lata 1477-1489, kiedy to powstało rzeźbiarskie arcydzieło późnego gotyku – misternie wykonany ołtarz główny, dłuta Wita Stwosza. Najlepiej zatrzymać się przy nim na nieco dłużej, aby objąć wzrokiem wszystkie szczegóły słynnego projektu. Znany rzeźbiarz jest także autorem kamiennego krucyfiksu w barokowym ołtarzu Krzyża Świętego. Następnie zwróćmy uwagę na nawę główną o długości 28 metrów, zdobioną polichromią Jana Matejki. W ścianie zachodniej widniej okno z witrażem, przedstawiającym sceny z życia Marii, proroków Starego Testamentu i Drzewo Jessego. To dzieło wspomnianych już: Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego. Kontynuując wycieczkę, zatrzymajmy się przy każdej z kaplic, poświeconych: św. Antoniemu - zwaną Kaplicą Złoczyńców, gdyż właśnie tutaj często spędzali noce przestępcy skazani na śmierć – Matce Boskiej Loterańskiej, św. janowi Chrzcicielowi, św. Wawrzyńcowi, Przemienieniu Pańskiemu, Matki Boskiej Częstochowskiej, św. Łazarzowi, św. Walentemu, św. Janowi Nepomucenowi, Michałowi Archaniołowi i Aniołom Stróżom.
Kościół Mariacki, a właściwie Kościół archiprezbiterialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się przy północno wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim. Turyści indywidualni i grupy zorganizowane mogą zwiedzać kościół codziennie, w godzinach, kiedy w świątyni nie są odprawiane nabożeństwa. W dni powszednie możliwe jest to w godzinach od 11:30 do 18:00. Wycieczkę najlepiej zaplanujmy tak, aby zdążyć na uroczyste otwarcie Ołtarza Wita Stwosza, które następuje o 11:50. W niedziele i święta kościół można oglądać po zakończeniu mszy, czyli od godziny 14 do 18. Zwiedzać można połowę kościoła wraz z prezbiterium i głównym ołtarzem. Należy wykupić bilet wstępu. Normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 5 zł. Druga część kościoła udostępniana jest bezpłatnie wszystkim wiernym, którzy chcieliby pomodlić się przed wystawionym w monstrancji Najświętszym Sakramentem lub wyspowiadać. Na wieży hejnałowej obecnie trwa remont, dlatego jest ona chwilowo zamknięta dla turystów.
