Grabarka – wzgórze nadziei

Najstarsze dzieje Świętej Góry nie są znane. Miejscowi wierzą w cud, jaki dokonał się na Grabarce w 1710 roku podczas trwającej w Siemiatyczach epidemii cholery. Jeden z mieszkańców dostąpił wtedy objawienia. We śnie usłyszał przepowiednię, że jedynym ratunkiem dla ludności jest ucieczka z krzyżem na świętą górę. Mężczyzna szybko doniósł o zdarzeniu księdzu Pawłowi Smoleńskiemu, który pełnił wtedy funkcję parocha (plebana) parafii unickiej. Sen został przez niego uznany za Boże proroctwo. Po przybyciu wiernych, ustawieniu krzyża i wypowiedzeniu modlitwy nastąpił cud. Mieszkańcy Siemiatycz dzięki swojej wierze pokonali śmiertelną chorobę. W innych wersjach legendy za ocalenie odpowiedzialny jest strumień, który wypływa spod wzgórza. Podobno wszyscy, którzy napili się z niego wody, wyzdrowieli. Kiedy wieść o cudzie rozniosła się po okolicy, na górę zaczęli przybywać inni pielgrzymi. Latem 1710 roku miało ich być aż 10 tysięcy. Strumyczek, który płynie nieopodal uznawany jest za cudowne źródełko po dziś dzień.

W podziękowaniu za cudowne ocalenie wzniesiono tutaj niewielką drewniana kaplicę. Od tego czasu co roku 19 sierpnia wierni gromadzą się na Grabarce, aby uczcić święto Przemienienia. Cerkiew, kilkakrotnie przebudowywana i remontowana, dotrwała do roku 1990, kiedy to mieszkańcami wstrząsnęła wiadomość o podpaleniu światyni. Na jej miejscu w 1998 roku stanęła nowa cerkiew, wybudowana dzięki licznym ofiarom wiernych i pomocy polskiego rządu.

Klasztor na Grabarce

Na Grabarce znajduje się również klasztor żeński pod wezwaniem świętych Marty i Marii, który powstał w 1947 roku. Początki zakonu w tym miejscu były bardzo trudne, gdyż przypadały na lata powojenne. Siostry nie dysponowały  zbyt wieloma pomieszczeniami, na terenie klasztoru wybudowano jedynie prowizoryczny dom zakonny. Początkowo zakonnice spały w dzwonnicy starej cerkwi. W późniejszych latach stanęła tutaj druga cerkiew pod wezwaniem Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość” oraz dobudowano cele zakonne i dom dla księży. Ważnym wydarzeniem był gruntowny remont wszystkich budynków w latach 60., kiedy cerkiew Przemienienia Pańskiego otrzymała nowy wygląd dzięki wystrojowi autorstwa Adama Stalony-Dobrzańskiego i Jerzego Nowosielskiego, profesorów krakowskiej ASP. Na Grabarce znajduje się jeszcze jedna cerkiew – świątynia refektarzowa Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy.

Od roku 1710 regularnie przybywają do Grabarki pielgrzymi którzy ustawiają pamiątkowe i dziękczynne krzyże wotywne. Stały się one symbolem tego miejsca, nazywanego niekiedy „Górą Krzyży”. Do dzisiaj ustawiono ich ponad 7 tysięcy. Spacer pomiędzy tymi chrześcijańskimi symbolami jest niezapomnianym doświadczeniem. Drewniane krzyże różnej wielkości są dowodem ludzkiej wiary, pamiątką pielgrzymek i różnorodnych intencji. Dzięki nim Garbarka jest wzgórzem, które przechowuje pamięć o nadziei i zaufaniu do Boga. Na wielu z krzyży widnieją imiona lub intencje. Najczęściej: „Nika” – „Zwycięzca” lub „Spasi i Sochrani” – „Zbaw i Zachowaj”, ale zdarzają się także prośby konkretne i indywidualne np. o wytrwanie w trzeźwości. Codziennie na wzgórze przybywa ktoś, kto „dźwiga swój krzyż” i z nadzieją pozostawia go na łasce cudownej Grabarki.

Dojazd:

Do świętej góry można dojechać koleją z Warszawy, Białegostoku, Hajnówki i Siedlec. Stacja, na której powinniśmy wysiąść to Sycze, skąd pieszo dostaniemy się do Grabarki w kilka minut. Jeśli poruszamy się samochodem, skierujmy się drogą lokalną z Siemiatycz w kierunku Hajnówki. Skręt do wzgórza znajdziemy między Kajanką a Moszczoną Pańską. Do Grabarki dojedziemy również autobusem PKS z Bielska Podlaskiego (w niedzielę z Białegostoku).