Spała-historia miasta

Na jego polecenie inżynier Kazimierz Skórewicz zbudował w 1923 na miejscu dawnych koszar kaplicę drewnianą w stylu zakopiańskim nazywaną przez długi czas Kaplicą Prezydentów RP pw. Królowej Korony Polskiej. W Spale często przebywał prezydent Ignacy Mościcki – wielki amator polowań. Wprowadził on zwyczaj obchodzenia w Spale dorocznych ogólnopolskich dożynek. Pierwsze polskie centralne święto plonów odbyło się tu 28 sierpnia 1927[4]. Przybyło na nie około 10 tysięcy gości. Dla potrzeb tej uroczystości w 1928 zbudowano stadion, w późniejszym czasie też halę sportową na 38 tys. osób.

W 1928 do Spały przeniesiony został z Warszawy odlany w 1860 roku pomnik żubra – obecny symbol Spały. Losy tego pomnika wiążą się z Białowieżą (Zwierzyńcem), gdzie był pierwotnie ustawiony (obecnie znajduje się tam jego wierna kopia). Pomnik został z Białowieży wywieziony w głąb Rosji w 1915 r., po jego zwrocie Polsce stał na dziedzińcu Zamku Królewskiego w Warszawie, do Spały został przekazany na polecenie prezydenta Ignacego Mościckiego[5]. Pomnik jest wspominany w autobiograficznej powieści Igora Newerlego Zostało z uczty bogów.

Po przemianach ustrojowych w latach 90. XX wieku osada spalska podupadła. W 1983 kaplica prezydencka została podniesiona do rangi kościoła parafialnego pw. św. Huberta. W 1992 przy kościele zbudowano Kościół Polowy Armii Krajowej. Jego głównym akcentem są wykonane w drewnie przez kustosza Domu Pamięci – Mieczysława Lisowskiego Stacje Męki Pańskiej, nazywane Drogą Krzyżową AK. W 2000 po 62 lat przerwy powrócono do organizowania dożynek prezydenckich w Spale. Od 2005, od maja do października w każdą drugą niedzielę, odbywają się Spalskie Jarmarki Antyków i Rękodzieła Ludowego. Impreza została nagrodzona w 2007 jako Najlepszy Produkt Turystyczny 2007 roku. Organizatorem imprezy jest Robert Papis.