Ukąszenia, użądlenia, wścieklizna – jak zapobiegać?

Na wycieczkę najlepiej ubrać się w bluzę z długim rękawem i w długie spodnie ze szczelnymi mankietami. Powinno się także stosować preparaty odstraszające (repelenty). Kleszcza można usunąć, łapiąc go delikatnie pęsetą tuż przy powierzchni skóry i wyciągając ruchem lekko obrotowym. Należy uważać, aby nie urwać „głowy” kleszcza i nie zostawić jej pod skórą. Miejsce po usunięciu kleszcza należy dobrze zdezynfekować. Nie powinno się usuwać kleszcza, smarując go tłuszczem czy spirytusem.

W miejscu użądlenia przez osę lub pszczołę występuje obrzęk, zaczerwienienie, ból i świąd. Podobne, chociaż mniej nasilone objawy, daje ukąszenie mrówki. W przypadku użądlenia przez pszczołę należy delikatnie usunąć żądło, uważając, aby nie naciskać woreczka z jadem, co spowodowałoby silniejszy wypływ jadu pod skórę. Osa żądła nie zo-stawia. Na miejsce użądlenia najlepiej zastosować zimne okłady, można podać wapno, które częściowo zabezpiecza przed reakcją alergiczną. Na ukąszenia mrówek, których jad zawiera przede wszystkim kwas mrówkowy, pomagają okłady z roztworów alkaicznych, np. roztwór sody oczyszczonej. W przypadku wystąpienia silnych objawów alergii (opuchlizna, zaczerwienienie twarzy, utrata przytomności) lub kiedy poszkodowany sam wie o tym, że jest uczulony na jad osy lub pszczoły, należy bezwzględnie natychmiast wezwać pomoc. To samo należy zrobić, jeśli pszczoła lub osa użądli poszkodowanego wewnątrz jamy ustnej lub gardła, lub też kiedy użądlenia są liczne. Przed przybyciem lekarza należy podać środek przeciwalergicznych.

Ukąszenie żmii pozostawia dobrze widoczne ułożone obok siebie dwa punktowe ślady po zębach jadowych. W miejscu ukąszenia pojawia się natychmiast silny piekący ból i narasta obrzęk w kolorze czerwonosinym. Jeśli poszkodowanemu nie zostanie udzielona pomoc, pojawia się gorączka, osłabienie, mogą się pojawić zaburzenia świadomości, zaburzenia oddychania i drgawki. Poszkodowanego należy ułożyć w wygodnej pozycji. Kończynę należy unieruchomić, zdjąć z niej wszelkie pierścionki, zegarki, bransoletki itp. i jak najszybciej transportować go do lekarza lub wezwać pomoc. Transport należy prowadzićw pozycji półsiedzącej lub leżącej i unikać wszelkich zbędnych ruchów. Poszkodowany nie powinien w żadnym wypadku iść sam. Nie wolno mu podawać alkoholu, gdyż przyspiesza on krążenie krwi. Nie należy też rozcinać rany, ani jej wysysać. Nie wskazanie jest także zakładanie opasek uciskowych powyżej czy poniżej miejsca ukąszenia.

Ranę po pogryzieniu przez psa należy przemyć wodą utlenioną, nałożyć jałowy opatrunek i w każdym wypadku skontaktować się z lekarzem. Należy bezwzględnie sprawdzić, czy pies był szczepiony przeciwko wściekliźnie. Jeśli właściciel psa nie chce pokazać świadectwa szczepienia, należy zwrócić się do władz lub policji. Osoba pogryziona przez zwierzę podejrzane o wściekliznę musi otrzymać serię zastrzyków przeciwko wściekliźnie.

wykorzystano fragmenty publikacji „Wybieram wędrowanie”
Zespół autorski: Jolanta Śledzińska, Wojciech Wierba,  Paweł Zań, Barbara Zygmańska
© Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Wydanie III