Coimbra – co warto zobaczyć

Obecnie jest to stolica regionu Centrum i trzecie co do wielkości miasto w Portugalii, w którym żyje nieco ponad 140 tys. osób, czego niespełna 25 tys. stanowią studenci. Bo współczesna Coimbra to przede wszystkim miasto akademickie – z najstarszym portugalskim uniwersytetem (założonym w 1290 roku) i jednym z najstarszych w całej Europie. Symbolem uczelni jest Kozia Wieża (Torre de Cabra), zawdzięczająca nazwę Kozie – dzwonowi o charakterystycznym dźwięku, podobnym do beczenia tego zwierzęcia, który zwoływał studentów na wykłady. Wspomniana dzwonnica jest jednocześnie niezawodnym drogowskazem i punktem odniesienia, bo widać ją niemal z każdego punktu w mieście (i oferuje też znakomitą panoramę całej Coimbry).
Cała – górująca nad miejskimi zabudowaniami – siedziba uniwersytetu jest zresztą wizytówką miasta. Wchodzi się do niej przez Bramę Żelazną (Porta Ferrea) z 1634 roku, aby po chwili zatrzymać na dziedzińcu wzrok na kolumnowym krużganku Via Latina oraz pomniku króla Jana III, za sprawą którego uczelnia trafiła do Coimbry. Unikatowym miejscem jest też barokowa bibliotekę imienia Jana V, w której mieści zbiór ponad 300 tysięcy książek stojących w pozłacanych gablotach z egzotycznych gatunków drewna. Niestety nie wolno tam robić zdjęć, a czas zwiedzania jest ściśle ograniczony. Warto także zajrzeć do muzeum prezentującego historię nauczania i samego uniwersytetu, a także kaplicy św. Michała z XVI wieku i zlokalizowanego przy niej Muzeum Sztuki Sakralnej. Polecamy też zobaczyć każdą z udostępnionych w danej chwili sal – na czele z główną aulą, czyli Sala dos Capelos, którą ogląda się z balkonów galerii. Prezentuje się ona majestatycznie i bogato, lecz trudno się dziwić, bo właśnie tam odbywają się uroczystości nadania tytułów naukowych.
Co ciekawe, do dziś zachowało się w Coimbrze wiele zwyczajów związanych z życiem akademickim. Jednym z nich jest noszenie przez studentów czarnych, zwiewnych peleryn, których widok pośród uliczek Starego Miasta dodaje jeszcze otoczeniu aury tajemniczości. Ciągle żywa jest także tradycja Palenia Wstążek (Quiema das Fitas) na zakończenie roku akademickiego – ich kolory nie są bynajmniej przypadkowe, bo każdy przypisany jest konkretnemu wydziałowi. Odpowiednikowi naszych juwenaliów w Coimbrze towarzyszy też parada uliczna odbywająca się z towarzyszeniem żywiołowego akompaniamentu muzycznego oraz misternie wykonanych dekoracji. Niemniej doniosłym wydarzeniem jest Święto Puszek (Festa das Latas), które z kolei odbywa się z okazji rozpoczęcia roku akademickiego. Coimbra stanowi ponadto kultowe miejsce dla miłośników fado. Na pamiątkę dawnych serenad studenckich pełne tęsknoty pieśni cały czas wykonują tam wyłącznie mężczyźni – i to ubrani w klasyczne czarne peleryny (w lizbońskiej odmianie fado śpiewają też kobiety, a kolor stroju nie ma znaczenia).
Coimbra, która jest określana jako „sędziwe miasto z młodzieńczą energią”, podzielona jest na Dolne Miasto i Górne Miasto. Oba poziomy łączy labirynt stromych uliczek oraz kamiennych schodków. Na wzgórzu, obok zabudowań uniwersyteckich, wyróżnia się także bryła Starej Katedry (Se Velha). Wybudowano ją w połowie XII wieku na pamiątkę triumfu nad Maurami z 1064 roku. Kolejne stulecia przetrwała bez większego szwanku, dzięki czemu jak najbardziej słusznie wymienia się ją jako jeden z najciekawszych zabytków architektury romańskiej na całym Półwyspie Iberyjskim. Wzniesiona pod okiem dwóch francuskich budowniczych urzeka z zewnątrz urzeka monumentalizmem, a wewnątrz – surowością. W najstarszym kościele katedralnym w Portugalii i tak możemy jednak podziwiać XVI-wieczne sewilskie kafle, łuki w stylu mudejar ponad transeptem czy bogato rzeźbiony ołtarz w stylu gotyku płomienistego.
Oprócz Starej Katedry, w mieście funkcjonuje jeszcze między innymi Nowa Katedra, którą postawili jezuici pod koniec XVI wieku, a także kościoły: św. Justyny (Igreja de Santa Justa), św. Jakuba (Igreja de São Tiago), św. Bartłomieja (Igreja de São Bartolomeu) czy św. Antoniego (Igreja de Santo António dos Olivais). Chętnie odwiedzany jest również Kościół Św. Krzyża (Igreja de Santa Cruz) w Dolnym Mieście, gdzie znajdują się groby dwóch pierwszych królów Portugalii. Natomiast po drugiej stronie rzeki Mondego – nazywanej skądinąd Rzeką Poetów (Rio dos Poetas) – usytuowany jest Klasztor Św. Klary (tzw. Nowy Klasztor) ze srebrnym grobowcem królowej Izabeli, kanonizowanej małżonki króla Dionizego I i patronki miasta.