Gorczański Park Narodowy – królestwo głuszca

Teren parku to w przeważającej większości tzw. puszcza karpacka – leśne tereny na stokach gór, gdzie występuje tzw. buczyna karpacka, a więc las mieszany, z przewagą buku. W wyższych partiach gór rosną tutaj głównie świerki. Dawniej cały teren Gorców był pokrytym gęstym lasem pierwotnym, jednak w wyniku działalności człowieka pojawiły się tu liczne hale, a więc górskie polany. Las i krzaki karczowano, nie dopuszczając do zarastania tutejszych pastwisk, dodatkowo owce wydeptywały pierwotną roślinność. Dzięki temu na licznych gorczańskich łąkach powstało idealne środowisko do rozwoju cennej roślinności alpejskiej i subalpejskiej, która prawdopodobnie przywędrowała tu z pobliskich Tatr. Jedną z bardziej tajemniczych roślin Gorców jest ciemiężyca zielona. Ta znajdująca się pod ochroną roślina upodobała sobie wilgotne lasy i brzegi potoków. Na pierwszy rzut oka niepozorny krzaczek, pokryty licznymi, małymi kwiatkami nie wyróżnia się niczym szczególnym. Jednak miejmy się na baczności, gdyż spożycie takiego kwiatuszka może być śmiertelne. Paradoksem jest fakt, że w małych dawkach ciemiężyca skutecznie leczy choroby serca i zapobiega zawałom. Nie polecam jednak eksperymentowania z rośliną, gdyż granica między leczeniem, a truciem jest bardzo cienka.

Głuszec w parku

W Gorczańskim Parku Narodowym – tak jak w każdym tego typu miejscu na terenie Karpat – rezyduje wiele rzadkich gatunków zwierząt. Należy wymienić: wilka, rysia, niedźwiedzia; a z kopytnych: jelenia, sarnę oraz dzika. Zwierzęta te zamieszkują całe południowo-wschodnie pasmo wzdłuż granicy Polski, od Bieszczadów, aż po Beskid Żywiecki, ich występowanie nie powinno więc nikogo dziwić. Więcej uwagi powinniśmy poświęcić żyjącym tu ptakom, w szczególności bardzo rzadkiemu głuszcowi. Rozległe i niedostępne lasy stanowią doskonałe miejsce lęgowe dla tego leśnego kuraka, który stroni od człowieka. Głuszec to p barwny ptak wielkości gęsi. Kiedyś pełno go było w polskich lasach, jednak przez swą niewątpliwą urodę i skryty tryb życia stał się celem polowań i pożądanym trofeum każdego myśliwego. Obecnie głuszec jest skrajnie zagrożony wyginięciem. W całym kraju występuje ok. 500 osobników tego gatunku. Toki głuszca, czyli „rozmówki” z samicami, są bardzo widowiskowe. Samce wydają z siebie przenikliwe śpiewy, które składają się z trzech faz: klapania – w tej fazie ptasi śpiew przypomina uderzenie o siebie drewnianych kijków. Potem następuje trelowanie, czyli dźwięk podobny do wyciągania korka z butelki, a na koniec szlifowanie – ostatnia faza, która przywodzi na myśl ostrzenia kosy. Spotkać głuszca jest niezwykle trudno, gdyż są to zwierzęta z natury bardzo płochliwe i unikające szlaków turystycznych. Jeśli już nam się tu uda, będziemy mieli co opowiadać wnukom!